آرامگاه ابن حِسام خوسفی در حاشیه شمالی شهر خوسف، استان خراسان جنوبی، بر فراز صخره‌ای سنگی واقع شده و از جمله آثار تاریخی شاخص این منطقه به شمار می‌رود. شاعر، عارف و فقیه سده‌های هشتم و نهم هجری، محمد بن حسام‌الدین حسن خوسفی، معروف به «ابن حِسام»، در این منطقه زاده شده و آرامگاه او با شمارهٔ ثبت 2059 در تاریخ 7 اسفند 1384 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است که نشان‌دهنده اهمیت فرهنگی و ادبی این مکان است. اولین ساخت این آرامگاه در سال 920 هجری قمری انجام شده و آخرین مرمت آن طبق محتوای اشعار سردر ورودی و با احتساب حروف ابجد، به سال 1292 هجری قمری بازمی‌گردد.

بنای آرامگاه ابن حسام خوسفی بر فراز صخره‌ای سنگی قرار گرفته و دارای نقشه‌ای هشت‌ضلعی با پوشش گنبدی است؛ این ترکیب معماری، بنایی کوچک اما چشم‌گیر ایجاد کرده که جلوه بصری برجسته‌ای در منظره اطراف دارد. در داخل بنا، نورگیرهایی تعبیه شده‌اند که علاوه بر تأمین روشنایی، تهویه فضای داخلی را نیز فراهم می‌کنند و کتیبه‌های کاشی‌کاری‌شده با اشعار ابن حسام، بنا را احاطه کرده و ارزش فرهنگی آن را دوچندان می‌سازند. از منظر فرهنگی، این آرامگاه نه‌تنها محل زیارتی و بازدید گردشگران است، بلکه نمادی از میراث ادبی خراسان جنوبی به شمار می‌رود و برنامه‌هایی برای ارتقای آن به قطب پژوهشی و فرهنگی منطقه در دست اجرا است. هرچند بنای اصلی در اواخر دوره صفویه ساخته شده، تغییرات اعمال‌شده در دوره قاجار سبب شده است که قدمت آن به دوره قاجار نیز نسبت داده شود. 

برای دسترسی به آرامگاه ابن حسام خوسفی، ابتدا باید به شهر بیرجند، مرکز استان خراسان جنوبی، سفر کرده و سپس مسیر خود را به سمت شهرستان خوسف ادامه دهید؛ آرامگاه در حاشیه شمالی شهر خوسف واقع شده است. بهترین زمان بازدید، فصل بهار و اوایل تابستان است، زمانی که آب‌وهوای منطقه مساعد بوده و امکان بهره‌مندی کامل از فضای تاریخی و منظره صخره‌ای فراهم می‌شود. هنگام بازدید، رعایت نکات طبیعت‌گردی مسئولانه اهمیت ویژه‌ای دارد؛ از ریختن زباله خودداری کنید، به بخش‌های تاریخی بنا آسیبی نرسانید و احترام به فضای معنوی منطقه را مدنظر قرار دهید.