کاروانسرای دیر گچین
مادر کاروانسراهای ایران در دستهبندی جاذبهکاروانسرای دیر گچین، یکی از قدیمیترین و بزرگترین کاروانسراهای ایران، در استان قم و در دل پارک ملی کویر واقع شده است. این بنای تاریخی در حدود 80 کیلومتری شمالشرقی شهر قم، در مسیر قدیم جاده ری به قم قرار دارد. قدمت این کاروانسرا به دوران ساسانیان بازمیگردد و در دورههای سلجوقی و صفویه مرمت و توسعه یافته است. با توجه به ویژگیهای منحصربهفرد معماری و ابعاد وسیع، این کاروانسرا به «مادر کاروانسراهای ایران» شهرت یافته است.
کاروانسرای دیر گچین با مساحت حدود 12٬000 متر مربع، بهصورت چهار ایوانی طراحی شده است. این بنا دارای چهار برج گرد در گوشهها و دو برج نیمبیضی در دو سوی سردر اصلی است. فضاهای داخلی شامل 44 اتاق مسکونی، چهار تالار بزرگ (اصطبل)، مسجد، شبستان خصوصی، انبار علوفه، آسیاب، حمام و سرویسهای بهداشتی میباشد. مواد بهکار رفته در ساخت این کاروانسرا شامل آجر، گچ، آهک و ملات است. مسجد کاروانسرا احتمالاً بر روی آتشکدهای ساسانی ساخته شده و فاقد تزئینات داخلی است.
کاروانسرای دیر گچین در تاریخ یکم مهرماه 1382 با شماره ثبت 10408 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد. در تاریخ 26 شهریور 1402 نیز در چهلوپنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو، پرونده کاروانسراهای ایران بهعنوان بیستوهفتمین اثر تاریخی و طبیعی ایران ثبت جهانی شد و کاروانسرای دیر گچین نیز در این پرونده گنجانده شد. برای دسترسی به کاروانسرای دیر گچین از تهران، میتوان وارد جاده تهران–قم شد و پس از حدود 115 کیلومتر رانندگی، وارد جاده ورودی پارک ملی کویر شد. این مسیر مستقیماً به محل کاروانسرا میرسد. امروزه، کاروانسرای دیر گچین بهعنوان یکی از جاذبههای گردشگری استان قم، مورد بازدید علاقهمندان به تاریخ و معماری ایرانی قرار میگیرد.
متاسفانه هیچ نظری ثبت نشده است.