زندان اسکندر، یکی از آثار تاریخی و دیدنی شهر یزد در استان یزد است که با معماری خاص و تاریخچه‌ای پر رمز و راز، توجه گردشگران و پژوهشگران را به خود جلب می‌کند. این بنا که در قلب بافت قدیمی یزد واقع شده، به دوران صفویه بازمی‌گردد و نام خود را از افسانه‌های محلی و روایت‌های تاریخی گرفته است. زندان اسکندر به عنوان یکی از فضاهای تاریخی شهر، علاوه بر ارزش معماری، نشان‌دهنده کارکردهای اجتماعی و قضایی در گذشته است. این اثر در تاریخ 23 اسفند 1346 با شماره ثبت 770 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. زندان اسکندر یا همان مدرسه ضیائیه در حقیقت مدرسه‌ای است با حدود 10 قرن قدمت که در محله فهادان شهر یزد در مجاورت بقعه دوازده امام واقع گردیده‌است.

از بخش‌های این بنا می‌توان به وجود چاهی با قطری حدود 4 متر در وسط حیاط این مدرسه اشاره نمود که به سردابی به عمق حدود 7 متر منتهی می‌گردد، ارتفاع گنبد این بقعه به 20 متر می‌رسد و دارای گچبری‌های و تزئینات زیبائی با آبرنگ طلائی و لاجوردی بوده که بخش اعظم آن از بین رفته‌است. در مورد این بنا روایت‌هایی مطرح می‌باشد که قدمت ساخت آن را به زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران نسبت می‌دهد که از این بنا به عنوان زندان استفاده می‌گردیده که بعدها تغییر کاربری داده و به عنوان مدرسه مورد استفاده قرار گرفته‌است. این مجموعه شامل دالان‌ها و سلول‌های تاریک است که در گذشته به عنوان زندان مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

معماری ویژه این مکان با استفاده از مصالح محلی و طراحی‌های خاص کویری، بیانگر سازگاری با شرایط اقلیمی خشک و گرم یزد است. این بنا علاوه بر ارزش تاریخی، به عنوان یکی از نمادهای فرهنگ و زندگی شهری قدیم یزد شناخته می‌شود و بازدید از آن امکان درک بهتر از ساختارهای امنیتی و حقوقی در دوران گذشته را فراهم می‌آورد. بازدیدکنندگان برای دسترسی به زندان اسکندر می‌توانند از مرکز تاریخی یزد به راحتی پیاده یا با وسیله نقلیه به این مکان برسند. بهترین زمان بازدید، فصل‌های بهار و پاییز است که هوای یزد معتدل‌تر و مطبوع‌تر می‌باشد. بازدید از این بنا فرصتی مناسب برای آشنایی با تاریخ، فرهنگ و معماری یزد است و ضمن رعایت اصول طبیعت‌گردی مسئولانه، به حفظ این میراث ارزشمند کمک می‌کند.