غار چهل‌خانه (چله‌خانه) یکی از شگفت‌انگیزترین سازه‌های تاریخی-طبیعی در استان بوشهر است که در 27 کیلومتری شهر برازجان و در نزدیکی روستای زیرآب از توابع سعدآباد واقع شده است. این غارها بر صخره‌هایی به ارتفاع 200 متر در ساحل غربی رودخانه شاپور قرار گرفته‌اند، جایی که آب رودخانه از دل تنگه‌ای با دیواره‌های عمودی و مسیری بیش از یک کیلومتر جاری است. در همین منطقه، آثار شهر باستانی «تَوَج» هنوز دیده می‌شود و گفته می‌شود که ساکنان آن، در زمان خطر، از دژ صخره‌ای چله‌خانه برای دفاع و پناه استفاده می‌کرده‌اند.

غار چهل‌خانه در دل صخره‌هایی از جنس ماسه‌سنگ و رس متراکم تراشیده شده و ارتفاع آن از کف رودخانه حدود 50 متر است. این دژ صخره‌ای در گذشته شامل 40 اتاق بوده که به‌مرور زمان و بر اثر فرسایش، بخش‌هایی از آن فرو ریخته و اکنون 20 اتاق باقی مانده است. به‌همین دلیل، نام آن از "چهل‌خانه" به "چله‌خانه" تغییر یافته است. این مجموعه در سه طبقه (آشکوب) ساخته شده که هر طبقه دارای چندین دهانه ورودی، اتاق‌های گوناگون با اندازه‌های متفاوت، تاقچه‌ها، ستون‌های داخلی، و محل‌هایی برای روشنایی با پیه‌سوز بوده است.

اتاق‌های طبقات از طریق ایوان‌هایی باریک به هم متصل می‌شده‌اند و ارتباط بین طبقات از طریق نردبان یا طناب صورت می‌گرفته است. ایوان‌های جلویی درواقع باقی‌مانده اتاق‌هایی هستند که بخش بیرونی آن‌ها تخریب شده است. مساحت فعلی این فضاها به حدود 500 متر مربع می‌رسد و گفته می‌شود که در زمان‌های بحران، بیش از 2000 نفر می‌توانستند در آن پناه بگیرند. هرچند در پایین‌دست رود شاپور نیز سه مجموعه دیگر از غارهای دفاعی وجود دارد، اما هیچ‌کدام از نظر وسعت و اهمیت به پای چله‌خانه نمی‌رسند. این مکان ترکیبی از معماری تاریخی، موقعیت طبیعی بی‌نظیر و رازهای ناشناخته گذشته است که آن را به یکی از ارزشمندترین جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی منطقه تبدیل کرده است.